متاسفانه بسیاری از ساختمان هایی که در سطح شهر دیده می شوند، با مصالح بنایی غیر مسلح ساخته شده اند. به خصوص ساختمان هایی که زمان زیادی از ساخت آن ها می گذرد. این دست از ساختمان ها در برابر حوادث طبیعی مانند زلزله مقاومت بسیار کمی دارند و در صورت وقوع زلزله و دیگر حوادث طبیعی مستعد فروپاشی هستند. ساختمان مصالح بنایی غیر مسلح استحکام کمی دارد و عمر مفید آن نیز کمتر است. برای آشنایی بیشتر با این موضوع در این مقاله قصد داریم درمورد ساختمان هایی با مصالح ساختمانی غیر مسلح توضیح دهیم. شما می توانید برای دیدن نقشه انواع ساختمان مصالح بنایی به سایت خانه معمار مراجعه کنید.
ساختمان بنایی غیر مسلح چیست؟
ساختمان بنایی تقویت نشده که به آن URM نیز گفته می شود، نوعی ساختمان است که در ساخت آن تنها از مصالح معمولی مانند آجر، بلوک های بتنی تو خالی، سنگ یا دیگر متریال های معمول استفاده می شود. در این مصالح انواع میلگرد های تقویت کننده فولادی به کار نمی رود، پس نمی توانند در هنگام بروز حوادث طبیعی و آسیب های شدید ساختمان را حفظ کنند.
متداول ترین نوع ساختمان مصالح بنایی غیر مسلح، ساختمان هایی هستند که با دیوار های آجری و کف و سقف چوبی ساخته می شوند. دیوار آجری می تواند وزن کف، سقف و تیر های سقف را تحمل کند؛ اما چنین سازه ای حتی تحمل یک زلزله جزئی را نخواهد داشت و ساختمان با کوچک ترین تکانی فرو خواهد ریخت.
علاوه بر عمر پایین و ایمنی کم، ساختمان هایی که با مصالح بنایی غیر مسلح ساخته می شوند، برای ساختمان های مجاور و همچنین عابران پیاده در حین زلزله بسیار خطرناک هستند. حتی اگر کل یک ساختمان مصالح بنایی غیر مسلح فرو نریزد، ریزش قسمت های مختلف آن می تواند جان انسان ها را تهدید کند. برای این که بهتر این موضوع را درک کنید، خوب است که چند مثال بزنیم:
در زلزله 6.8 ریشتری که در نیسکوالی واشنگتن رخ داد، مهم ترین آسیب ها شامل ریختن آجر ها، ترک خوردگی شدید در دیوار ها و اسکله های ساختمان های URM می شد.
در مثال بعدی بهتر است که به سراغ زمین لرزه 7.1 ریشتری سال 1989 در لوما پریتا کالیفرنیای شمالی برویم. زمین لرزه به ساختمان های ساخته شده با مصالح مسلح آسیب چندانی وارد نکرد؛ اما چند ساختمان مصالح بنایی غیر مسلح که کیفیت ساخت خوبی نداشتند، با این که حتی چندین کیلومتر از محل زلزله دورتر بودند و تنها لرزش های خفیف تا متوسط را احساس کردند، دچار خرابی هایی شدند که نیاز به تعمیر فوری داشت.
در آخرین مورد زلزله 6.5 ریشتری سن سیمئون در کالیفرنیای مرکزی در سال 2003 را نام می بریم که نقش ساختمان های مسلح را بیش از پیش مشخص کرد. در این زلزله هیچ کدام از 9 ساختمانی که با استفاده از مصالح باکیفیت ساخته شده بودند، آسیب عمده ای ندیدند و تنها به بازسازی سطحی نیاز داشتند؛ در حالی که اکثر ساختمان های اطراف که جزو ساختمان مصالح بنایی غیر مسلح محسوب می شدند، آنقدر در اثر زلزله آسیب دیدند که دیگر حتی امکان بازسازی آن ها وجود نداشت و تنها راه چاره تخریب ساختمان ها بود.
چگونه تشخیص دهیم ساختمان با مصالح غیر مسلح ساخته شده است؟
پاسخ بسیار ساده است. هر ساختمان آجری، سنگی با انواع بلوک بتنی که دارای آرماتور های فولادی نباشد، ساختمان با مصالح غیر مسلح محسوب می شود. برای این که متوجه شوید در دیوار ها و ستون ها از آرماتور های فولادی استفاده شده است یا خیر می توانید نقشه های ساختمان را بررسی کنید. همچنین برای تشخیص یک ساختمان مصالح بنایی غیر مسلح امکان استفاده از تجهیزات ارزان قیمت اسکن کننده نیز وجود دارد.
مقاوم سازی یک ساختمان چگونه انجام می شود؟
برای مقاوم سازی یک ساختمان در ابتدا نیاز به مجوز دارید. در صورتی که موفق به گرفتن مجوز شوید، می توانید برای مقاوم سازی و استفاده از مصالح مسلح در ساختمان اقدام کنید. مقاوم سازی ساختمان می تواند به سادگی افزودن میله های فولادی به قسمت های حساس ساختمان باشد. همچنین بسته به نظر مهندس ساختمان ممکن است که دیوار های شاتکریت برای مقاومت بیشتر ساختمان در برابر زلزله اضافه شوند.
در صورتی که دارای یک ساختمان مصالح بنایی غیر مسلح هستید، توصیه می کنیم که در اولین فرصت از یک مهندس باتجربه برای بازسازی ساختمان خود و مقاوم سازی آن کمک بگیرید.
دلایل مقاومت کم ساختمان URM در برابر زلزله
تا اینجا توضیح داده شد که ساختمان های ساخته شده با مصالح غیر مسلح در برابر زلزله ضعیف عمل می کنند؛ ولی در ادامه قصد داریم برخی از مهم ترین دلایل این اتفاق را نام ببریم.
- یک ساختمان مصالح بنایی غیر مسلح بسیار سنگین است و طبیعتا هر چه یک ساختمان سنگین تر باشد حین وقوع زلزله نیرو بیشتری بر سازه وارد خواهد شد.
- این دست از ساختمان ها به نحوی ساخته شده اند که توانایی جذب انرژی زلزله را ندارند؛ ولی ساختمان های مدرن به نحوی ساخته می شوند که می توانند انرژی زلزله را تخلیه کنند. برای درک بهتر این وضعیت، عملکرد یک گیره کاغذ و گچ را در برابر تا و خم شدن در نظر بگیرید. قطعا گیره کاغذ تحمل بیشتری دارد. اما گچ به دلیل ساختار خود به راحتی می شکند.
- دلیل مهم بعدی جان پناه های ساختمان های URM است. جان پناه یک ساختمان مصالح بنایی غیر مسلح معمولا دارای دودکش، تزئینات و قرنیز است. این قسمت از سازه ها بسیار آسیب پذیر است، با کوچکترین زلزله نیز از ساختمان جدا می شود و خطر سقوط آن ها جان انسان ها را تهدید می کند.
جمع بندی
تمامی ساختمان هایی که در برابر زلزله و دیگر حوادث طبیعی مقاوم هستند، با استفاده از مصالح ساختمان مسلح ساخته شده اند؛ در حالی که اکثر بنا هایی که در شهر دیده می شوند، به دلیل قدمت ساخت بالایی که دارند در دسته ساختمان های ساخته شده با مصالح غیر مسلح طبقه بندی می شوند. آن ها مقاومت پایینی در برابر وارد شدن نیرو از خود نشان می دهند و استحکام کمتری دارند. برای آشنایی بیشتر با ساختمان مصالح بنایی غیر مسلح در این مقاله درمورد این دست از ساختمان ها و نکاتی که لازم است در رابطه با آن ها بدانید توضیح دادیم.
