نمای ساختمان چیست ؟

آمارها نشان‌ می‌دهد هر سال بیش از5۰‌میلیون نفر به افراد ساکن شهر ، در کشورهای در حال پیشرفت افزوده می‌شود. در کشور ایران هم شهرنشینی در دهه های اخیر با سرعت زیادی گسترش یافته طی گزارشی که پایگاه اطلاع‌ رسانی شهرسازی و معماری، منتشر کرده است، رشد جمعیت و تمایل مردم به شهرنشینی و زندگی در شهر، درخواست زیاد جهت تهیه مسکن را در پی داشته.این امر به دنبال خودش مشکلات سنگینی در بخش توسعه و گسترش شهری را به وجود آورده است قصور در پاسخگویی به این مشکل، سبب شده وضعیت نامناسبی چون بی‌مسکنی و بد مسکنی برای افراد بسیار زیادی از جامعه به وجود بیاید.

دلایل عمده نا هماهنگی نمای ساختمان ها

مسکن یکی از نیازهای ابتدایی انسان ها به حساب می‌ آید. متاسفانه بیشتر مواقع در برنامه‌ریزی‌های ملی به مسکن به عنوان محلی برای آسایش و آرامش افراد توجه نشده.و بیشتر به دید اقتصادی نگاه شده .بعضی از تولیدکنندگان و سازندگان مسکن به علت آنکه دنبال تسریع در فروش و بازگشت سرمایه خود هستند، سعی می کنند بیشتر خود را در محله مسکونی مطرح کنند و نمایشی متمایز از بنای خود ارائه دهند در نتیجه این مسئله باعث ناهماهنگی نمای ساختمان‌ها در سطح شهر می شود.

در مورد تعاونی‌های مسکن هم به علت بودجه اندک سازندگان مسکن و اینکه ساکنان و مالکین در صدد فروش ساختمان نیستند، ساختمان بدون انجام عملیات تکمیلی نظیر نماسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و یا با کمترین هزینه و بدون طراحی نمای ساختمان ،حجم و کالبد ساختمان رها می‌شود.

معنی لغوی نما

در لغتنامه نما به صورت زیر تعریف می شود:

صورت ظاهری هر چیزی، آنچه که در معرض دید و برابر چشم است، آنچه از بیرون دیده می‌شود، منظره خارجی بنا و عمارت، قسمت خارجی ساختمان ، فن روسازی ساختمان و ساختن نمای عمارت.

چگونه به موضوع نمای ساختمان در معماری بیندیشیم؟

اخیرا پس از عنوان شدن مجدد ارزش محیط های عمومی‌ و اهمیت زندگی شهری، نما ارزش دوباره‌ای یافت. در عمل نما، محیط داخلی ساختمان را از بیرون و محیط خصوصی را از محیط عمومی‌ جدا می‌کند. نما از جایگاه فرهنگی سازندگان ساختمان خبر می دهد و نشان دهنده مقدار نظم در فرآیند طراحی ساختمان، تجهیزات و سلیقه تزیین و خانه‌آرایی طراح و مالک است. نما مانند تعریف وضعیت و جایگاه افراد ساکن ساختمان در بین مردم است.

در واقع نما جلوه ساختمان و مهمترین حالت بیانی است که طراح یا مالک ساختمان از خودش در مقابل فضای بیرون ارائه می دهد. در داخل ساختمان نماها بیشتر خصوصی هستند و نماهایی که در سمت کوچه و رو به بافت شهر هستند، عمومی‌ترند. بنابراین نماهای جلو و پشت ساختمان از طرفی نمود اجتماعی دارند و از جهت دیگر وجهه ساکنان را مشخص می کنند. نما در هر ساختمان بایستی نه تنها با فضای عمومی‌ هماهنگی داشته باشد،بلکه بتواند محیط داخلی ساختمان را نیز توصیف کند.

نما ، دیتیل نمای ساختمان و تاثیر آن بر نمای شهری

نمای هر ساختمان موثر از مجموعه ساختمان های شهری است که در آن قرار گرفته است. نما تاثیرش را در کالبد میدان‌ها و خیابان‌هایی که در آن قرار گرفته است، می‌گذارد. اگر بدون در نظر گرفتن نمای دیگر ساختمان‌ها، به نمای یک ساختمان توجه شود، هماهنگی کلی نمای شهری نابود می شود.تضاد بین ویژگی شهری و جلوه نما در حالتی می‌تواند خراب شود که ساختمان را بخشی از شهر در نظر بگیریم و پیوند آن با محیط اطراف از چند جهت باشد. نمای بیرونی باید با نماهای اطراف همبستگی داشته باشد، ولی به همان سان بر حسب ترکیبی از قسمت ها، ابعاد و مصالح به کار رفته یکتایی خاص خود را دارد. در واقع نما یک ظاهر تخت و صاف نیست اما فضای انتقال بین فضای داخل و خارج بوده که با عقب‌نشستگی و بیرون زدگی، فضای تراس و دگر بخش ها با فضای داخل ساختمان مرتبط می‌ شود.به جهت اینکه نمای ساختمان حریم خصوصی ساکنان خود را نگه دارد بایستی نسبت به خیابان بسته‌تر و محفوظ‌تر باشد.

جایگاه پنجره ها در نما

نمای ساختمان بایستی در صدد ایجاد یک ساختار کلی همگون و مرتب به ‌وسیله متناسب بودن سایبان، پنجره‌ها، بازشوهای در،‌ سازه عمودی و افقی ،محدوده سقف‌ها، مصالح، رنگ، عناصر تزئینی و… باشد. پنجره‌ها همیشه با عناصر دیگر مثل ‌سطوح باز و بسته، دیوار، تیره و روشن و صاف و ناهموار را تولید می کنند.به دلیل تکرار مکرر پنجره ها، در ساختمانها و آپارتمانهای چند طبقه، نظمی زیبا و کامل مشاهده می شود. ولی گاهی به دلیل نور زیاد در طبقات بالاتر کم می شود و این نظم، ترتیب و ترکیب کمتر می‌ شود.

هماهنگی عناصر ساختمان در دیتیل نما

جدا کردن بخش های عمودی و افقی اثر زیادی در نما دارد. هماهنگ کردن عنصرهای ساختمان با ابعاد کلی ساختمان لازم است. در ساختمان‌های با عرض کم، ابعاد عرضی غالب خواهد بود. یا در ساختمان‌های مرتفع المان های باریک جلوه بهتری دارند. در حالت کلی نعل درگاه‌ها و در و پنجره تاثیر ویژه ای در نما دارند. همچنین سایه‌بان‌ها، ناودان‌ها، پیش‌آمدگی‌های سقف و بالکن‌ها سایه‌های دلچسپی را بر روی نما قرار می دهند.

تاثیر تفاوتها در سطح نما

تفاوت در سطح‌ها در یک نما بایستی مشخص شود. یعنی بین طبقات همکف، سایر طبقات و طبقه انتهایی بایستی یک تفاوت مشخصی وجود داشته باشد. بنابراین نما در حالت کلی ،در حقیقت نظم در این تفاوت‌ها است.

اصلی ترین عنصرهای نما

پنجره، در، سطوح و محدوده پایانی سقف اصلی ترین عنصرهای نما هستند. این عناصر در ظاهر، رنگ و مصالح شان با یکدیگر متفاوت اند. این پارامترها معانی مختلفی دارند. نسبت‌های هندسی اثر بزرگی در تناسب جلوه نما دارند.

پنجره‌ها را می‌ شود در گروه‌های کوچکتر که شکل خاصی را به وجود می آورند دسته بندی نمود. نماها از نظر مواد سازنده نیز می‌توانند با هم متفاوت باشند. ساختار و مصالح نما در ظاهر، رنگ و زبری نما تاثیر دارند. همچنین منابع بومی‌ نشان دهنده منطقه مربوط به هر نماست. ترکیب بازشوها مانند ایوان‌ها، پنجره‌ها، درها و همینطور جنس نما در هر زمان تفاوت دارد. یک طراح می‌تواند نما را به والاترین مرحله ترکیب معماری برساند یا اینکه آن را بدون فکر طراحی کند.

تعیین محدوده نما

مشخص کردن محدوده نما، یکی از عوامل مهم در هستی و وجود هر نما می باشد.طرح نمایی می‌تواند موفق باشد که به این سوال‌ها پاسخ بدهد.

• عناصر عمودی یک ساختمان چیست؟
• خط آسمانه چیست و چگونه مرز ساختمان در آسمان را بایستی طراحی کرد؟
• چگونه بر لبه های ساختمان تاکید باید کرد ؟
• لبه های ساختمان چگونه باید باشند؟
• اگر در همجواری ساختمان مجاوری وجود دارد ارتباط این نما با ساختمان همسایه چگونه باید باشد؟

حدود افقی ساختمان شامل سه نقطه اتصال است.

• نقطه متصل شدن به آسمان (حدود انتهایی ساختمان)
• محل متصل شدن به زمین(محل قرار گرفتن ساختمان روی زمین)
• پوشش ساختمان مانند شیروانی و یا بام است .

نقاط انتهایی ساختمان بایستی شکل اتمام ساختمان را در خود داشته باشد .طبقه همکف ساختمان بایستی اصل نشستن ساختمان بر زمین را به تصویر بکشد. نمای ساختمان مسکونی همکف باید در محدوده قد افراد کشش لازم، روی بیننده ها به وجود بیاورد.

گوشه های نما

گوشه های نما در حقیقت نقطه تماس دو نمای عمود بر هم است. حالت عمود برهم، نیم دایره یا سه وجهی را می‌توان در گوشه ها پیاده سازی کرد که هر یک می‌تواند نتایج گوناگونی را روی نما بگذارد.

در چهارراهها و میادین، هماهنگی گوشه های ساختمانهای چهار طرف آن در نمای شهری تاثیر مطلوبی دارد.

در پایان

در شهرهای ما اشتراک بین نماها وجود ندارد و فرهنگ مشترکی برای بیان ندارند. همچنین مصالح هماهنگی در آنها به‌کار گرفته‌ نشده است و همینطور سبک مشخصی را دنبال نمی‌کنند.